Catalogación de Pedrafitas de Galicia: Pedrafitas con outras funcións

Contextualización:

Nesta tipoloxía de pedrafitas en chan Galego, cumpre sinalar que a poden integrar varios monólitos adscritos cronolóxicamente a distintas épocas, así temos que diferentes marcos, esteos, fitos, mollóns, pedróns, marcotes, picota, etc... (algúns nomes galegos de pedras chantadas), puidesen desempeñar posíbeis reempregos, e dicir: na violación dunha anta, e posterior extracción e desprazamento dos esteos, para chantar en lugares cumprindo funcións de termo ou sinalización de encrucilladas, de terreos, mesmo privados. Outro posíbel emprego, o anuncio de eiras tumulares, pedrafitas cristianizadas, pedras rogativas, outras pedrafitas tamén desprazadas do seu lugar de orixe, poden ter mesma función.

Simboloxía, cualidades e traza da pedrafita Galega, descodificación e homologación.

A pedrafita:

É fálica.

Orxiástica (puído e lustre milenario).

Fecundante.

Fertilizante.

Ritual.

Posúe nume,

observación astronómica,

sinala termos e límites, fica ao carón de camiños,

mananciais ou cursos de auga, interacciona coas mámoas, círculos líticos e aliñamentos.

A muller refrega a vulva ó cabalo dela: pedrafita cabalar.

É sandadora,

profiláctica,

talismán,

máxica,

xera vida.

Antropica.

Fasquía: antropomorfa e zoomorfa.

Apotropaica.

Sagrada.

Cultual.

Ambigua.

Representación-significado da pedrafita segundo a orientación:

Cara norte: masculino ou pene.

Cara sur: feminina ou vaxina.

Cara leste: zona onde comezan os actos-propósitos-ritos.

Cara oeste: representa a madurez, o ocaso, a morte, o remate.

CORUÑA, A

Proposta de Catalogación
Listaxe:
CONCELLOS DE A CORUÑA

FENE
Pedrafita do Campo da Arca.
Localización:
Lugar: Monte de A Capacheira, parte posterior do Cemiterio Municipal de Fene, (Barallobre), Campo da Arca, ao carón do depósito de auga.
Freguesía: Barallobre, Santiago.
Concello: Fene.
Ferrolterra.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 43º 27´11,9´´N Lon 8º 10´38,5´´O
188 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita do Campo da Arca, Barallobre, Fene.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

Pedrafita do Campo da Arca, Barallobre, Fene.
Fonte imaxe: Papigil.

FERROL
Pedrafita de Pazos.
Localización:
Lugar: Aldea de Pazos.
Freguesía: Serantes, San Salvador.
Concello: Ferrol.
Ferrolterra.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 43º 30´20,53´´N Lon 8º 13´58,08´´O
33 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de Pazos, Serantes, Ferrol.
Fonte imaxe: Papigil.

LARACHA, A
Pedrafita Pedra Gaiada.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Existe o topónimo "Pena Gallada".
Freguesía: Montemaior, Santa María Magdalena.
Concello: Laracha, A.
Terra Bergantiños.
A Coruña.
Coordenadas (referencia, Igrexario Freguesía Montemaior, provisional):
Lat 43º 11´46,69´´ N Lon 8º 32´30,09´´O
435 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita Pedra Gaiada, Montemaior, A Laracha.
Fonte imaxe: Moncho Boga.

MAÑÓN
Pedrafita da Faladoira. (Abatida).
Localización:
Lugar: Camiño dos Arrieiros, preto da necrópole da Serra da Faladoira.
Freguesía: As Grañas de Sor, San Mamede.
Concello: Mañón.
Terra Ortegal.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 43º 35´1,95´´ N Lon 7º 47´38,82´´ O
591 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita da Faladoira, Grañas de Sor, Mañón.
Fonte imaxe: httpwww.amigus.infowebsarrieiros.

Pedrafita do Cristo de Mouraz ou Mourás.
Localización:

Lugar: Camiño dos Arrieiros, preto da aldea de Penavide, marco de termo en zona de necrópole megalítica, situada nun cruzamento, preto de Penabranca, concorrencia antiga das freguesías:

Devesos, San Sebastian, e Couzadoiro, San Crsitovo, (Concello de Ortigueira).

As Grañas de Sor, San Mamede, e Mañón, Santa María, (Concello de Mañón).

Concello: Mañón.
Terra Ortegal.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 43º 37´ 6,68´´ N Lon 7º 47´ 3,01´´ O
314 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de Mouraz ou Mourás, camiño dos Arrieiros, Mañón.
Fonte imaxe: Manolo Camba.

ORDES
Pedrafita de As Mámoas.
Localización:
Lugar: Rueiro ou Quinteiro de As Mámoas.
Freguesía: Ardemíl, San Pedro.
Concello: Ordes.
Terra Ordes.
A Coruña.
Coordenadas; Lat 43º 6´51,15´´ N Lon 8º 22´42,38´´ O
325 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de As Mámoas, Ardemil, Ordes.
Fonte imaxe: Moncho Boga.

OZA-CESURAS
Pedrafita marco do Monte Medela.
Localización:
Lugar: Cume do Coto de San Xoán, ao carón da Capela.
Concorren neste Monte as Freguesías:
Loureda, Santo Estevo.
e
Paderne, Santiago.
Concello: Oza- Cesuras.
Terra Betanzos.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 43º 9´57,27´´ N Lon 8º 15´50,51´´ O
394 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco do monte Medela.
Fonte Imaxe: Papigil.

Pedrafita marco do monte Medela.
Fonte imaxe: Papigil.

PORTO DO SON
Pedrafita da Picota, (2 monólitos).
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: A Picota, preto da estrema entre os concellos:
Porto do Son
e
Lousame.
Freguesía: Goiáns, San Sadurniño.
Concello: Porto do Son.
Terra Noia.
A Coruña.
Coordenadas: Lat 42º 45´25,80´´ N Lon 8º 55´50,79´´ O
218 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita da Picota, (dous monólitos) Goiáns, Porto do Son.
Fonte imaxe: extraída do blog Dólmenes.

TEO

Pedrafita Marco da Agrela ou da Devesa.

Localización:

Lugar: A Devesa, A Agrela, á beira dun camiño, e, a poucos metros dun cruzamento, zona chaira, xa afastado ten o seu curso o Rego de Tarrío, a uns 300 metros dirección S. da pedrafita, atópase a Capela de Santa Ana, padroeira da maternidade, invocante da fertilidade e abogosa das embarazadas.

Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...

Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: A Devesa, A Agrela, Pena da Agrela, As Penises, Sampaio, A Estivada, A Xandra, Pedra da Mina, Pena das Cruces, Figueira Labrada, Capela de Santa Ana, Mosteiro, A Silva, etc...

Freguesía: Lampai, Santa María.

Concello: Teo.

Terra Santiago.

A Coruña.

Coordenadas: Lat 42º 47´5.73´´ N Lon 8º 37´5.41´´ O

298 m.s.n.m

Data publicación: 20.07.17

Imaxe:

Pedrafita marco da Agrela, Lampai, Teo.
Fonte imaxe: autor 2016.

VIMIANZO
Pedrafita da Necrópole das Caxadas.
Localización:
Lugar: Moi preto da anta das Caxadas, monólito, cumprindo función de piar, no valado do peche dunha leira.
Freguesía: Cambeda, San Xoan.
Concello: Vimianzo.
Terra Soneira.
A Coruña.
Coordenadas; Lat 43º 04´48,73´´ N Lon 9º 03´09,75´´O
264 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita da necrópole das Caxadas, Cambeda, Vimianzo.
Fonte imaxe: Moncho Boga.

LUGO
Proposta de Catalogación
Listaxe:
CONCELLOS DE LUGO

BECERREÁ
Pedrafita marco de Vilouta.
Localización:

Lugar: Sitúase abatida ao carón dun regueiro, no mesmo lugar onde estivo chantada, atópase mutilada, a súa situación é próxima á anta A Pedra Cobertoira. Cumpre posíbelmente a función de Marco de concorrencia entre os antigos castros, hoxe entidades de poboación: Vilouta de Abaixo e Vilouta de Arriba, vinculadas ao Mosteiro de Penamaior, fundado no século XII, sendo o único Cenobio Galego, filial do Francés de Citeaus.

Freguesía: Vilouta, Santa Mariña.

Concello: Becerreá.

Terra Ancares.

Lugo.

Coordenadas: Lat 42º 50´7,18´´ N Lon 7º 12´20,18´´ O

843 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco de Vilouta, Becerreá.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

FONSAGRADA, A

Pedrafita Pedra Dereita, Pedrafita de Pedrafitelas, ou marco de Pena Labrada.
Localización:

Lugar: Chantada á beira do camiño Ancestral ou Primitivo, Camiño de Santiago, preto do lugar de Montouto, atópase na contorna do espazo arqueolóxico e tumular coñecido como: Anta de Montouto, nas proximidades do vello hospital de peregrinos, nos arredores, nunha pequena pendente, atópase unha mina de auga, existe a fundanza da posíbel relación deste monólito, co anuncio desta eira tumular, hai anos que foi arrincada do seu lugar orixinario. Tamén considerar a semellanza da súa fisionomía con algún dos esteos aínda chantados nesta anta, na actualidade coñécese a función de Marco de marcaxe, e delimita os montes comunais de:

Montouto, Ferreirola e Brañela.
Freguesía: Padrón, O. San Xoan.

Concello: Fonsagrada, A.

Terra Fonsagrada.

Lugo.

Coordenadas: Lat 43º 05´46,15´´ N Lon 7º 08´26,05´´ O

979 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita Pedra Dereita, Pedrafita de Pedrafitelas, ou marco de Pena Labrada, á beira do camiño ancestral ou primitivo.
O Padrón, A Fonsagrada.
Fonte imaxe: autor 2001.

Pedrafita Pedra Dereita, Pedrafita de Pedrafitelas, ou marco de Pena Labrada.
O Padrón, A Fonsagrada.
Fonte imaxe: autor 2001.

Pedrafita Pedra Dereita, Pedrafita de Pedrafitelas, ou marco de Pena Labrada.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

FRIOL
Pedrafita do Vieiro.
Localización:
Lugar: Situada preto da casa do Vieiro, ao carón do peche dunha casa do lugar, nun cruzamento, nas inmediacións rexístrase a presenza de varios enterramentos megalíticos, (Anta Moruxosa) e outros esteos dunha anta co rexistro de coviñas nun amoreamento desleixado.
Freguesía: Cotá, San Martiño.
Concello: Friol.
Terra Lugo.
Lugo.
Coordenadas: Lat 43º 2´10.20´´ N Lon 7º 43 ´28,64´´ O
456 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita do Vieiro, Cotá, Friol.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

SAMOS
Pedrafita de Formigueiros.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Monte de Santa Mariña. As Medorras? (necrópole megalítica), Serra do Édramo. Concorrente entre os concellos e freguesías seguintes:
O Incio; Viso, Santa Cristina.
Samos; Formigueiros, Santiago.
Sarria; Loureiro, San Martiño.
Freguesía: Formigueiros, Santiago.
Concello: Samos.
Terra Sarria.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: As medorras)
Lat 42º 41´55,89´´ N Lon 7º 22´20,66´´O
749 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de Formigueiros, Samos.

Fonte imaxe: Tomé Martínez.

Pedrafita de Formigueiros, Samos.
Fonte imaxe: Tomé Martínez.

SAVIÑAO, O
Pedrafita de As Maceiras.
Localización:
Lugar: Na actualidade atópase no xardín particular da casa do seu amo, aldea de Buxán, freguesía: Louredo, Santiago. O lugar de orixe é As Maceiras, onde a pedrafita foi achada abatida e medio cuberta de terra, ao carón dun sendeiro ou camiño de ribeira, a 400 m. en liña recta do río Miño, sendo zona pendente. A 60 m. do lugar, atópase unha fonte de auga, a 200 m. aproximadamente encontramos o refuxio ou cova de Penas Altas, onde se atoparon restos arqueolóxicos relacionados con asentamentos humanos prehistóricos. Toda esta área de As Maceiras, pertence á freguesía de Diomondi, San Paio.
Freguesía: Louredo, Santiago.
Concello: Saviñao, O.
Terra Lemos.
Lugo.
Coordenadas: Lat 42º 36´35,00´´ N Lon 7º 42´19,83´´ O
520 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de As Maceiras, Louredo, O Saviñao.
Fonte imaxe: descoñecida.

VALADOURO, O

Pedrafita A Esqueira.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno, Ao carón do Camiño Vello do Mosteiro.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: Parque Eólico de leste)
Lat 43º´31´34´´N Lon 7º 30´39´´O
m.s.n.m.

Pedrafita Cuadrangular, (I).
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: Parque Eólico de Leste)
Lat 43º 31´34´´ N Lon 7º 30´39´´ O
m.s.n.m.

Pedrafita Cuadrangular, (II).
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas; (provisionais, referencia: Parque Eólico de Leste)
Lat 43º 31´34´´ N Lon 7º 30´39´´ O
m.s.n.m.

Pedrafita Gran Pedrafita.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno, no centro dunha pista circular eólica, á beira da estrada.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: Parque Eólico de Leste)
Lat 43º 31´34´´ N Lon 7º 30´39´´ O
m.s.n.m.

Pedrafita do Outeiro das Parañoas.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: Parque Eólico de leste)
Lat 43º 31´34´´ N Lon 7º 30´39´´ O
m.s.n.m.

Pedrafita da Serpe.
Localización:
Pendente de localización exacta.
Lugar: Padorno, Atópase á beira do Camiño Real.
Freguesía: Recaré, San Tomé.
Concello: O Valadouro.
Mariña Central.
Lugo.
Coordenadas: (provisionais, referencia: Parque Eólico de Leste)
Lat 43º 31´34´´ N Lon 7º 30´39´´ O
m.s.n.m.

OURENSE
Proposta de Catalogación
Listaxe:
CONCELLOS DE OURENSE

BAÑOS DE MOLGAS
Pedrafita de Marzás.

Localización:

Lugar: Portelas, Marzás, na pista que vai dende Marzás a Vilar, preto dunha curva, e cumprindo, na actualidade función de piar ou marco para unha portela onde gardan o gando, situada xusto nun cruzamneto de camiño que leva a unhas terras de labranza. O ben, presenta na parte superior o trazo dunha fractura transversal, unha máis que probábel decapitación intencional, na cara O. amosa varias coviñas, podendo adscribir o ben a un período prehistórico, posiblemente Neolítico? Zona chá, corredoira transformada e asfaltada, o Regato dos Muiños discorre non lonxe, algúns rexistros arqueolóxicos da zona, alto da Medorra e Monte Cobreiro presenza de mámoas, petróglifos, cruces de termo, contando nesta bisbarra coa presenza de máis pedrafitas, así tamén castros, varios neste concello, preto de Salgueiros o xacemento Romano, coñecido O Pobo Vello.

Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Marzás, O Carpazal, Monte Cobreiro, A Medorra, Lago do Corgo, Nogueira de Abaixo, Guede, Cambeira, Betán, O Outeiro, Os Cancelos, As Cortiñas, San Martiño, San Pedro de Ribeira, Vilar, Cachagonza, O Campo, Merí, A Chouzana, Salgueiros, A Variña, Agro Maior, O Mazairo, etc...

Freguesía: Ponte Ambía, Santa María.

Concello: Baños de Molgas.

Terra Allariz Maceda.

Ourense.

Coordenadas: Lat 42º 14´18,65´´N Lon 7º 43´38,31´´ O

600 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita de Marzás, Ponte Ambía, Baños de Molgas.
Fonte imaxe: Antonio Gavilanes.

CUALEDRO
Pedrafita Parafita-Cruceiro de Baldríz.
Localización:
Lugar: Camiño de Santa María das Mercedes, Baldríz, preto dun cruzamento, nun ensanchamento desta ancestral vía que comunica Baldríz e As Mercedes, antergo camiño cristianizado e sacralizado, constituindo a parafita-cruceiro, o elemento principal obvio, dende antigo recibiu a incrusta dunha cruz de pedra ou de madeira, a xulgar o tipo de encaixe-acanaladura traballada na cara posterior, na década do anos 70 do século XX, o crego instalou na croa do ben unha cruz latina simple de cemento, conservándose ata hoxe, facendo patente no tempo a idea inicial da obliteración aplicada á pedrafita e ó espazo ó que pertence.
A área onde se atopa a pedrafita é de tipo chanceira, máis ao S. despois de Bladríz flúe o Regato da Meda, as pegadas arqueolóxicas abondan no territorio de Cualedro, Paleolítico, Megalitismo, Petróglifos, Castros e restos Romanos.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Camiño de Santa María das Mercedes, Baldríz, Val da Cal, A Pala, Porto Cachón, Alto de Montouto, Alto de Baldríz, Penedo da Lameira do Porco, O Escambrón, A Poula Grande, Arenzo, Chamusiños, A Seara, A Portela, O Padrón, Val de Carreira, Cabeza Carríl, Val dos Cantos, Val da Bouza, Val da Trabe, O Montouto, Val da Seara, Poula de Abaixo, Lombo do Cibro, etc...
Freguesía: Baldríz, San Bartolomeu.
Concello: Cualedro.
Terra Monterrei Verín.
Ourense.
Coordenadas: Lat 42º 1´58,43´´ N Lon 7º 31´45,46´´ O
856 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita parafita-cruceiro de Baldriz, Cualedro.
Fonte imaxe: Bruno Rúa.

Pedrafita marco do Madorriño.
Localización:
Lugar: O Madorriño, entre A Aciñeira e O Rozo, A Saceda, preto da estrada Ou-1060; A Madanela-A Saceda, nunha extensa chaira próxima ó Regato de Lucenza, ós pés do ben, nun afloramento rochoso, rexístranse máis de vinte coviñas e gravuras cruciformes, á beira da pena, o túmulo do Madorriño, deste xeito enténdese a funcionalidade do ben como fito sinalizador tumular, aos poucos centos de metros localízase a pedrafita da Saceda, conferindo a área o sobrenome de "chaira megalítica". A presenza no territorio de Cualedro de pedrafitas é destacábel, tamén o rexistro arqueolóxico abondoso: Paleolítico, Megalitismo, Petróglifos, Castros e Romanización.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: O Madorriño, A Aciñeira, O Rozo, O Caco, O Cabaleiro, O Colmeal, O Carballiño, Os Campos, A Costa, Regas da Lagoa, Monte da Moura, As Devesas, A Portela, O Marco, A Veiga, Santa Marta, O Carqueixal, A Tapada, Peneda da Santa, Fonte Menina, etc...
Freguesía: Lucenza, Santa María.
Concello: Cualedro.
Terra Monterrei Verín.
Ourense.
Coordenadas: Lat 41º 55´57,90´´ N Lon 7º 37´01,37´´ O
763 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco do Madorriño, Lucenza, Cualedro.
Fonte imaxe: A Tribo dos Tamagani.

Pedrafita marco da Saceda.
Localización:
Lugar: A Costa, A Saceda, a rente da estrada Ou-1060: A Madanela-A Saceda, nunha amplia chaira tumular, o elemento atópase chantado, na súa base un penedo con petróglifos, neste contexto tumular e chairego pódese afirmar, como acontece en moitas pedrafitas galegas: o ben sinala a presenza nos arredores dalgún tipo de túmulo.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: A Costa, A Saceda, O Rozo, O Carqueixal, A Portela, Tras do Naval Novo, O Canto, A Tapada, O Borreco, Corgo de Medias, A Coviña, Monte da Moura, Os Carballás, O Cabaliño Vermello, O Toleiro, A Cachada, Xeira da Nata, A Picaraña, As Poulas do Bacoreiro, Río do Marco, Os Tocos, etc...
Freguesía: Lucenza, Santa María.
Concello: Cualedro.
Terra Monterrei Verín.
Ourense.
Coordenadas: Lat 41º 56´09,98´´ N Lon 7º 37´20,06´´ O
767 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco da Saceda, Lucenza, Cualedro.
Fonte imaxe: Miguel Losada.

MONTERREI
Pedrafita marco das Ferraduras.
Localización:
Lugar: A Ferradura, A Caridade, pequena chaira formada na aba, que dende os cumios do Outeiro do Ganzo descende dirección S. circundada por camiños que comunican ós lugares de San Martiño, Montes, Cualedro, e A Caridade, Flariz, Monterrei. Na zona O. atópase o Río de Montes, a pouca distancia do ben unha peneda presenta gravuras semellantes ás ferraduras, o nome pode relacionarse coas representacións, o elemento determínase marco entre as freguesías e concellos seguintes:
Freguesía: Montes, Santa Baia, Concello: Cualedro.
Freguesía: Flariz, San Pedro, Concello: Monterrei.
O territorio de Monterrei garda abondosos restos arqueolóxicos de diferentes períodos; Megalítico, Idade do Bronce, Idade do Ferro, presenza Romana, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: A Ferradura, O Lombo, A Cortiña Grande, A Corga, Outeiro do Ganzo, O Picoto, Porto Cego, A Casteleira, O Alboredo, As Reboiras, A Portela, O Piñeiro, O Chao, O Érbedo, A Caridade, A Leiriña, A Cortiña da Vella, Bacelos, Castizo, Alén, Lama do Preto, As Canturas, A Vila, etc...
Freguesía: Flariz, San Pedro.
Concello: Monterrei.
Terra Monterrei Verín.
Ourense.
Coordenadas: Lat 41º 56´34,04´´ N Lon 7º 32´ 2,78´´ O
759 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco das Ferraduras, Flariz, Monterrei.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

NOGUEIRA DE RAMUÍN
Pedrafita Pedra do Peón. (Posíbel Pedrafita).
(Pedra do Peón denominada desta maneira polo autor do achado, o arqueólogo Xabier Moure).
Localización:
Lugar: Inmediacións da necrópole de Moura na parte máis alta da penechaira, As Cabanas, o elemento atópase formando parte dun afloramento granítico, semella a figura dun peón do xogo de xadrez, se ben a súa forma podería ser produto da natureza, é coñecido e constatado, que moitas pedras dende antigo, atendendo á súa morfoloxía e traza figurativa, prominencias, protuberancias, avultamentos, lombos, etc... evocavan ideas ou asociacións máxico-relixiosas e míticas, mesmo ideas de procreación, o cal lévanos a discernir sobre a interpretación posíbel do ben, ao atoparse nas inmediacións da nercrópole de Moura, nunha das súas caras presenta a formación dunha pía redonda de clara relación antrópica, así como un pequeno grupo de coviñas na parte inferior da pena, factores indicativos do uso deste elemento para supostas funcións ou prácticas vinculadas ás estruturas relixiosas da sacralizada chaira e os seus compoñentes tumulares, e demais elementos propiciatorios de culto.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: As Cabanas, Biduedo, Capela de San Lourenzo, Val de Eguas, Os Castelos, O Rego, O Camiño Novo, Monteverde, O Castro, Pena do Trigo, A Barca de San Cosmede, Tuas, O Bidueiro, As Trapas, etc...
Freguesía: Moura, San Xoan.
Concello; Nogueira de Ramuín.
Terra Ourense.
Ourense.
Coordenadas: Lat 42º 25´ 19,85´´ N Lon 7º 42´ 58,65´´ O
720 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita Pedra do Peón, Moura, Nogueira de Ramuín.
Fonte imaxe: Xabier Moure.

Pedrafita Pedra Longa.
Localización: Pendente de localización exacta.
Lugar: Atópase moi preto da necrópole de Moura, a zona semella unha posíbel aba con moita pendente. Como hipótese, tendo en conta a proximidade da necrópole, reparar nos seus trazos pode axudar a coñecer a posíbel funcionalidade do ben, no contexto xeral da necróple, é curiosa a feitura fálica do elemento, na parte superior amosa unha prominencia quizais con trazo natural, máis a redondez e fasquía convexa e puída, inspira evocacións de xénero máxico-relixioso.
Tamén a posíbel función como elemento sinalizador da chaira tumular próxima, é unha hipótese plausibel, elementos deste tipo agroman nos últimos tempos, recoñecidos en contextos tumulares.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: As Cabanas, Biduedo, Capela de San Lourenzo, Val de Eguas, Os Castelos, O Rego, O Camiño Novo, Monteverde, O Castro, Pena do Trigo, A Barca de San Cosmede, Tuas, O Bidueiro, As Trapas, etc...
Freguesía: Moura, San Xoan.
Concello; Nogueira de Ramuín.
Terra Ourense.
Ourense.
Coordenadas:
m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita Pedra Longa, Moura, Nogueira de Ramuín.
Fonte imaxe: Tonio Campos.

PEREIRO DE AGUIAR, O
Pedrafita marco de Monterrei.
Localización:
Lugar: Complexo deportivo Monterrei, fronte ó Parque Empresarial Pereiro, zona recreativa onde se atopa un grupo de penedos de pequena altura, e espalladas sobre eles, varias representacións de petróglifos con forma de coviñas, o conxunto pétreo outorga unha especial prominencia, onde se asenta o ben, nunha zona central, tendo somentes 60 cm. de altura, acada unha destacada presenza visual, podendo supoñer un interese singular, para unha relevancia ou predominio especial no recinto, sobre unha posíbel funcionalidade determinada (polo xeral, unha das atribucións das pedrafitas, destacar ou sobresair na paisaxe), na cara L. amosa tres cruces, na croa unha pouco determinada, atópase preto dunha estrada, sendo a zona chá, non lonxe a altitude descende podendo ollar o Río da Gaiola, a presenza arqueolóxica da contorna lévanos aos petróglifos, nas varias estacións de arte rupestre atopadas, varios castros, como O Castro, Outeiromeau.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Monterrei, A Veiga, Os Outeiros, O Penedo, Os Gozos, Predaio, Picouto, Rego do Loi, Presabella, Montealegre, A Lagoa, A Saramugueiras, Vila Rocío, A Medorra, As Leiras, As Regadas, As Tapadas, Cotoriño, Comunal, etc...
Freguesía: Moreiras, Santa Marta.
Concello: O Pereiro de Aguiar.
Terra Ourense
Ourense
Coordenadas: Lat 42º 19´15,12´´ N Lon 7º 48´ 20,48´´ O
368 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita marco de Monterrei, Moreiras, O Pereiro de Aguiar.
Fonte imaxe: Antonio Gavilanes.

OURENSE
Pedrafita Pedra de Beiro.
Localización:
Lugar: A Touza, Grupo Escolar, Regoufe, monumento dedicado ao arqueólogo Ourensán D. Florentino López Alonso-Cuevillas na homenaxe polo seu libro "Parroquia de Velle", Velle, Santa María, 1968. Conxunto de catro elementos pétreos situados no recinto da ofrenda, onde ao carón dunha mesa e uns bancos pódense coller folgos e lembrar a memoria do ilustre pai da Arqueoloxía Científica Galega, ditas pedras encóntranse cumprindo función ornamental, chaman a atención a súa feitura: Na entrada á zona cadansúa beira dous elementos chantados, semellan esteos de cámara megalítica, no interior da área, unha pedra irregular baixa, onde na súa zona superior presenta a formación dunha pía circular, probabel manipulación artificial, con varios desaugadoiros en distintos niveis, por último ao carón do valado un monólito chantado de tres m. de altura aproximadamente, presenta unha placa conmemorativa na faciana dianteira, resultando o elemento no seu conxunto dispor dunha traza antrópica manifesta, estimando definición do monólito como pedrafita descontextualizada.
Os veciños lembran a finais dos anos 60 ou primeiros dos 70 do século XX, o desprazamento das pedras a este lugar, sinalando a súa procedencia nunha área no límite do concello, zona do Castro de Madrosende, Beiro, Santa María, nese monte concorren os concellos de Amoeiro, Coles e Ourense, o relevo atópase formado por penechairas descendentes cara ao Río do Porto, tendo éste o seu nacente na Lameira, a estrada Ou-0526 Ourense-Amoeiro moi preto ten o seu paso.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: (Área de Madrosende, suposta zona orixinaria da pedrafita) Madrosende, A Lameira, O Castelo, Castro de Madrosende, Pena Bidueira, Os Carrís, As Penelas, A Caveanca-Turei, Carballeira do Regato do Porto, Baltaín, Bacurín, O Seixo, Barrio, O Priorato, Cotos da Venda Nova, Vilaraz, O Regatiño, Soutelo, A Carballeira, O Outeiro, Cambeo, Monte do Seixo, Bóveda, A Ribada, etc...
(Asentamento actual): Freguesía: Velle, Santa María.
Concello: Ourense.
Terra Ourense.
Ourense.
Coordenadas: Lat 42º 21´51,08´´ N Lon 7º 50´9,25´´ O
214 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita Pedra de Beiro, Velle, Ourense.
Fonte imaxe: Antonio Gavilanes.

VEREA

Pedrafita A Mota Grande.
Localización:
Lugar: A Mota Grande, Lomba do Mouro, na contorna do Monte de Penagache-Outeiro de Ferro, nas ladeiras deste monte en dirección S. zona de penachaira, Serra do Laboreiro, na Raia Seca entre Galicia e Portugal: Freguesía: Bangueses, San Miguel. Concello: Verea. Freguesía: Castro Laboreiro, Câmara Municipal de Melgaço., onde se rexistra unha das áreas de maior concentración megalítica (mámoas) de Europa, no lugar coñecidas: Motas. A cantidade de nacentes fluviais na zona é moi abondosa, falamos dunha densidade alta, tamén de pasos naturais entre cumios, sendas ancestrais, via romanizada, tendo en conta a etimoloxía de Verea, camiño, na área de A Mota Grande, existe un contexto rico en elementos que propician a evidente relación da pedrafita e a presenza contigua de túmulos, a pedrafita atopouse abatida ó pé da mámoa e, á outra beira da pista que aparta da Mota Grande, como acontece con outras moitas pedrafitas do noso país, este elemento presenta as atribucións elementais para cumprir a funcionalidade de monólito sinalizador de necrópole.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: A Mota Grande, Lomba do Mouro, Penagache, As Lobagueiras, A Portela do Pau, Alto da Basteira, Froufe, Outeiro da Penagache, Abelenda, Outeiro do Ferro, O Salgueiro Seco, Coto das Balsas, Penedo da Canteira, Pozo da Moura, O Brincadoiro, Pedra Mourisca, Os Telleiros, Chenlo, Aceviñeiros, A Serra, Fonte do Bido, etc...
Freguesía: Bangueses, San Miguel.
Concello: Verea.
Terra Celanova.
Ourense.
Coordenadas: Lat 42º 4´31,02´´ N Lon 8º 6´ 11,76´´O
1242 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita A Mota Grande, Bangueses, Verea.
Fonte imaxe: Julio Anta.

Pedrafita A Mota Grande, Bangueses, Verea.
Fonte imaxe: J. M. Eguileta Franco.

VERÍN
Pedrafitas no contorno do Pozo do Demo, (6 monólitos)
(A2, A3, A4, A5, A6, e B2, denominadas desta maneira polo autor dos achados, o investigador Rafael Castro).
Localización:
Lugar: As Quintas, no camiño A Baixada de San Xosé, no treito: Veiga das Meás, Cabreiroá, seis posibles pedrafitas abatidas, -que xunto cos demais bens localizados na ampla zona, outorganlle á Terra Monterrei Verín, como a área de maior concentración de pedrafitas, de toda Galicia, salientando considerablemente a súa densidade- na zona dos ancestrais camiños entre, as Freguesías e Concellos seguintes: Freguesía: Osoño, San Pedro, Concello: Vilardevós, e, Cabreiroá, San Salvador, Concello Verín. a orografía da zona atópase deseñada sobre recháns das abas orientadas ao N. dende o cumio do Monte Maior, non lonxe áchase o Rego das Quintas ou de Santa María, no contorno do Pozo do Demo, área moi posiblemente sacralizada e posteriormente transformada, por medio da conversión ao cristianismo, esnaquizando lugares de culto tradicionais, ou aplicando a obliteración, demonizando aos deuses indíxenas, ou criminalizando como bruxaría prácticas relixiosas ancestrais, onde é probable unha secuencia ocupacional dende o neolítico ata o medievo, pódese atopar o rexistro arqueolóxico de períodos e tipoloxias diferentes: círculos líticos, pedrafitas, trilitos, pedras abaladoiras, petróglifos, lagares rupestres, pías, castros, necrópole, así como o folclore ligado ao rexistro antropolóxico e etnográfico da área.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: As Quintas, As Canteiras, O Copeliño, A Baixada de San Xosé, O Pozo do Demo, A Chariña, O Caldeirón, Anzás, Os Xardós, Val de Coellos, Porqueira, A Fraga, O Carregal, O Malpaso, Arnás, etc...
Freguesía: Cabreiroá, San Salvador.
Concello: Verín.
Terra Monterrei Verín.
Ourense.
Coordenadas:
Pedrafita A2: Lat 41º 55´0,99´´ N Lon 7º 24´ 2,87´´ O 549 m.s.n.m.
Pedrafita A3: Lat 41º 55´0,93´´ N Lon 7º 24´ 4,39´´ O 436 m.s.n.m.
Pedrafita A4: Lat 41º 54´9,47´´ N Lon 7º 24´ 4,01´´ O 591 m.s.n.m.
Pedrafita A5: Lat 41º 54´9,89´´ N Lon 7º 24´4,48´´ O 671 m.s.n.m.
Pedrafita A6: Lat 41º 55´0,93´´ N Lon 7º 24´4,39´´ O 582 m.s.n.m.
Pedrafita B2: Lat 41º 54´9,39´´ N Lon 7º 24´3,31´´ O 670 m.s.n.m.

Imaxe:

Pedrafita A2, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

Pedrafita A3, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

Pedrafita A4, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

Pedrafita A5, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

Pedrafita A6, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

Pedrafita B2, no contorno do Pozo do Demo, Cabreiroá, Verín.
Fonte imaxe: Rafael Castro.

PONTEVEDRA

Proposta de Catalogación
Listaxe:
CONCELLOS DE PONTEVEDRA

BAIONA

Pedrafita Pedra do Acordo. (dous monólitos).

Localización:

Lugar: Pedra do Acordo, Serra da Groba, penechaira, marco estremeiro entre as seguintes freguesías e concellos: Belesar, San Lourenzo, concello Baiona. Burgueira, San Pedro, concello Oia, lugar con frecuentes vías e camiños preto do ben, ao carón de petróglifos, e, nas proximidades atopamos varios nacentes e cursos fluviais, Río Vila de Suso, Río de Mougás, Río da Groba, etc... Quizais para poder comprender o posíbel emprego da Pedra do Acordo, evocación elocuente de resolucións tomadas entre persoas ou comunidades, e, atendendo con detemento á toponimia da área, onde podemos confirmar a existencia de O Foro, e Foral da Groba, lugar onde se tratan cuestións de interese colectivo, lembrando tratos e contratos, acordos e pactos, posiblemente relacionados co mundo agrogandeiro no que se desenvolveron os naturais da Serra da Groba, é obvio preguntarse porqué a Pedra, no "Acordo", ten tanta relevancia, ademais por partida doble, dous monólitos. É probable que estas pedras teñan de seu unha consideración de importancia, valor e transcendencia no ámbito etnocultural e relevancia de crenzas dende moi antigo, é decir, tal como acontece noutras pedrafitas de Galicia, pois ata os nosos días chegan coa sona de Pedras Sagradas, e prominente apego dos naturais por causa dun carácter destacado.

É propio retrotraerse a pretéritos tempos para, probablemente na prehistoria, estas pedrafitas ser empregadas en rituais, cultos e actos de solicitudes relacionados coa fertilidade humana, animal e vexetal, para, que na sucesión de crenzas, símbolos e rituais, a Pedra e o "Acordo" fosen da man, velaí a Pedra do Acordo por medio de un "Acordo-pacto" duradeiro, pertinaz e eterno como a Pedra, temos pois a conxunción de Pedra Sagrada ou de relevancia, xunto á súa perennidade de acordo pleno.

Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...

Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Serra da Groba, Pedra do Acordo, Foral da Groba, O Foro, Alto das Veigas, Alto das Pozas, As Oletas, Rocosto da Groba, Pedra da Gata, Cortello do Porco, As Abrutias, Alto Costado, Alto da Gabineira, etc...

Freguesía: Belesar, San Lourenzo.

Concello: Baiona.

Terra Vigo

Pontevedra.

Coordenadas: Lat. 42º 03´14.3´´ N Lon. 8º 50´02.9´´ O

524 m.s.n.m.

Data publicación: 30.05.17

Imaxe:

Pedra do Acordo, dúas pedrafitas.

Fonte imaxe: Web Galiciamaxica.

Pedra do Acordo, Serra da Groba.
Fonte imaxe: TÚRODES.

CAÑIZA, A

Pedrafita Chan do marco.
Localización:

Lugar: Chan do Marco, estremeiro entre as freguesías de A Franqueira, Santa María, concello de A Cañiza, e Batalláns, Santa Baia, concello de As Neves, situada a pedrafita partida en esteos no rechán da aba descendente dirección O, dende o cumio de máis de 900 m.s.n.m. coroado con poste de TV. Ao seu carón conta co paso de dous camiños e unha devasa, sendo a área rica en nacentes de regueiros que verten ao Río Uma. A pedrafita ten moita sona no lugar, non só pola súa función de marco delimitador, tamén pola súa relación cos rituais de fecundidade á hora de presentar solicitudes para a modificación do clima por medio de rogativas e ofrendas, os esteos dependen dun desprazamento para que a forza do sol ou da auga propicie a chegada da choiva ou do bo tempo, segundo as necesidades á hora de atender os quefaceres agrogandeiros.

É sabido que dende unha aldea da contorna parte unha comitiva de veciños en actitude oracional nocturna, a procesión vai en forma de fila india, con ofrendas (pan e viño) para entregar á pedra, a primeira persoa da fila ten que ser muller, e chamarse María, (María-facedora) ao chegar á pedrafita realizan o desprazamento do esteo e pousan a ofrenda por riba da pedra, marcas cruciformes nos esteos confirman a cristianización do ancestral culto ás pedras fecundas e sagradas, son quen de recibir moitos tipos de solicitudes, segundo a tipoloxía, (saúde, protección, xestación, cura de males, etc...)

Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...

Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Chan do Marco, Curro da Paradanta, Lombo de Arnelas, A Paradanta, A Chan de Barceliños, Montouto, A Franqueira, Pico Lourico, As Becerreiras, Lombo da Trabe, Chan do Rei, A Chan do Padrón, O Foxo, O Pumariño, Pedras do Cabalo, etc...

Freguesía: A Franqueira, Santa María.

Concello: A Cañiza.

Terra Paradanta.

Pontevedra.

Coordenadas: Lat. 42º 09´45.68´´ N Lon. 8º 21´37.46´´ O

816 m.s.n.m.

Data publicación: 01.06.17

Imaxe:

Pedrafita Chan do Marco, A Paradanta, ancestral culto á fecundidade da pedra cristianizado.
Fonte Imaxe: Estanislao Fernández de la Cigoña.

Pedrafita Chan do Marco, rogativas e ofrendas de solicitude para a mudanza do tempo atmosférico. Marco de termo.
Fonte Imaxe: Estanislao Fernández de la Cigoña.

COTOBADE

Pedrafita marco da Anta.
Localización:

(Algúns dos datos seguintes son proporcionados por Tito Concheiro, publicados no Blog Dolmenes).

Lugar: Trabazo, é marco de termo entre as freguesías de Sacos, Santa María, e Carballedo, San Miguel, concello de Cotobade, localizada a pedrafita, a vinte metros dunha mámoa coñecida co nome de "Portela da Anta", atópase inserida nunha necrópole megalítica. O ben amosa planta cuadrangular e ten gravadas dúas cruces, dende este lugar pódese divisar un castro adscrito á primeira Idade do Ferro, A Eira dos Mouros.

O Lugar onde se localiza a pedrafita forma parte dun paso natural que comunica o Val do Lérez co Val de Almofrei, tratándose dun camiño tradicional moi transitado.

Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...

Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Trabazo, Quinteiro do Medio, Quinteiro de Arriba, Quinteiro de Baixo, Muiño de Abaixo, Buenlle, Casanova, Muiño da Igrexa, Agueinchas, Fonte da Ouriceira, Muiño da Preiriña, Reconco, O Gurgullón, Coto de Paraños, A Facoliña, etc...

Freguesía: Carballedo, San Miguel.

Concello: Cotobade.

Terra Pontevedra.

Pontevedra.

Coordenadas: (pendente de localización exacta, lugar Trabazo)

Lat. 42º 29´33.98´´ N Lon.8º 28´25.21´´ O

437 m.s.n.m.

Data publicación: 04.06.17

Imaxe:

Pedrafita Marco da Anta, Carballedo, Cotobade, ao carón de antiga vía e mámoa.
Fonte imaxe:Tito Concheiro.

Nesta imaxe pódese observar de fronte a pequena mámoa "Portela da Anta", cortada pola estrada.
Fonte imaxe:Tito Concheiro.

Pedrafita marco da Cova da Serpe.

Localización:

(Algúns dos datos seguintes son proporcionados por Tito Concheiro, publicados no Blog Dolmenes).

Lugar: Cova da Serpe, atópase a uns douscentos metros do Castro A Cruz do Castro de Carballedo, a pedrafita que nos ocupa pódese manter que está asociada ao castro mencionado antes, sobresae uns sesenta centímetros aproximadamente da liña de terra, e os veciños recórdano moito máis grande, polo que unha boa parte atópase enterrada debido á colmatación.
A zona onde se encontra é pola contra, unha área na que aparecen moitos petróglifos, e a uns metros debuxase un espectacular petróglifo coñecido tamén co nome de "Cova da Serpe", para rematar, dicir que nesta área existe moito folclore ao redor dos mouros.
Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Cova da Serpe, Coto da Rabadeira, Coto dos Calvos, Carballeira do Rei, A Igrexa, Carballedo, O Foxo, Chan das Latas, Outeiro das Edres, Chan do Marco, A Cuqueira, A Asperiña, etc...
Freguesía: Carballedo, San Miguel.
Concello: Cotobade.
Terra Pontevedra.
Pontevedra.
Coordenadas: (pendente de localización exacta, lugar Cova da Serpe)
Lat. 42º 28´50.40´´ N Lon. 8º 28´01.95´´ O
505 m.s.n.m.
Data publicación: 04.06.17

Imaxe:

Pedrafita A Cova da Serpe, Carballedo, Cotobade.
Fonte Imaxe: Tito Concheiro.

FORCAREI
Pedrafita do Cachafeiro.
Localización:
Lugar: O Cachafeiro á beira dunha rotonda na estrada PO-534, Cachofés-O Cachafeiro, Qm. 30, chantada nun amplo rechán, entre o Río Lérez e a Regueira do Valiño, de 3,20 m. de lonxitude dende a liña de terra, presentase con forma piramidal e caras irregulares, material xisto.
Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: O Cachafeiro, Cabanas, Porto Cabanas, Espiñeiro, Puzo Mouro, Monte de Abaixo, A Freixeira, Couto do Pombo, Rañalonga, As Areas, A Cerca, Gaxín, A Estibada, Outeiro da Loba, O Brañón, A Xesteira, etc...
Freguesía: Forcarei, San Martiño.
Concello: Forcarei.
Terra Tabeirós-terra Montes.
Pontevedra.
Coordenadas: Lat. 42º 34´13.82´´ N Lon. 8º 20´27.88´´ O
563 m.s.n.m.
Data publicación: 17.06.17

Imaxe:

Pedrafita do Cachafeiro, Forcarei.
Fonte imaxe: MEGALITICA.

Pedrafita do Cachafeiro, á beira da rotonda, estrada Po-534.
Fonte imaxe: MEGALITICA.

Pedrafita do Cachafeiro, Forcarei.
Fonte imaxe: MEGALITICA.

ILLA DE AROUSA, A

Pedrafita de Punta Quilma.
Localización:

Lugar: Punta Quilma, cons do castro de Quilma, zona de beiramar, reafirmamos a proposta do biólogo Juan Vicente Poza, ao entender que non é obra da natureza a estrutura definida como pedrafita, a súa fisionomía, orientación, posición e contexto fainos considerala a pedrafita costeira máis alta de Galicia, de certo a ampla zona, área contextual na que está inserida, xoga un papel fundamental para poder descifrar o seu emprego e significado, trátase da interacción do espazo xeográfico sagrado (vida-morte) onde a relevancia dos elementos denotan a definición do medio, a pedrafita de Punta Quilma, e tamén a desaparecida Pedra do Sol, interviron posiblemente como complemento acertado, xunto co illote Xidoiro Areoso, de deseñar o trazo horizontal da traxectoria "vital" do sol, é decir, os elementos estarian situados na liña horizontal que marcan os dous equinoccios, primavera e outono, esto é Leste-Oeste, nacente-poñente, independentemente do seu trazo fálico, a pedrafita sinala a conexión e o vínculo intrínseco cós restos funerarios do Xidoiro Areoso, a hoxe, illa-necrópole megalítica, debeu pertencer fai uns cinco ou seis mil anos a un mesmo espazo compartido de terra, algo máis que un extenso vao, unha área sagrada de terra contigua a Quilma, e, que tiña o seu comezo direccional na zona que hoxe coñecemos como A Illa de Arousa, o espazo sagrado que comeza dende A Illa de Arousa, sinala o camiño que o sol marca L. O. e, que ó mesmo tempo é a ruta onde o seres psicopompos fan compaña, e conducen ás almas dos finados ó alén. Son varios os espazos megalíticos, lugares onde a interacción do home coa natureza e os seus ciclos, activa a vida, a morte e a renovación, -ver pedrafita de Andabao, pedrafita da Areosa Branca e pedrafita Marco de Porto Novo, (Narón)-, exemplos que dilucidan o significado do uso ritual, e culto sagrado. Ao N. de A Illa de Arousa atopamos o topónimo do cabo Punta do Cabalo, e ao S. das illas dos Xidoiros advirtense os hidrónimos, Pedra da Loba e Illote Corveiro, animais Corvo, Lobo e Cabalo considerados psicopompos.
A fertilidade, fecundidade vital, e unha terra de promisión desexada no alén, son obxectivos humanos que se encontran presentes na Illa de Arousa, restos dun círculo lítico onde destaca un altar cunha pía con canle fronte ós Illotes Xidoiro Areoso e Xidoiro Pedregoso, podemos atopalo no Con do Agro de Alonso, no Con do Forno, onde a memoria do pobo sinala a idea de facer fogueiras para sacrificios rituais ou para queimar ofrendas ós deuses, nos Cons do Castro de Quilma existen pías e canles desaugadoiro, canles orientadas ó peñente, onde a tradición afirma que ao nacer un miniño, había que tirarlle sangue e botalo nas pías para que se criase ben.
Neste conxunto de crenzas. cultos e ritos, así como a observación astronómica, nercrópole megalítica e cons evocadores de actos e costumes, atopamos a pedrafita de Punta Quilma contextualizada.
Ámbito arqueolóxico: Megalítico, castros, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Punta Quilma, Muiño de Mareas, Touzas das Aceñas, As Aceñas, Illotes do Camallón, Espiño do Resvello, Pedra do Sol, As Salinas, Punta do Resvello, Praia do Resvello, Punta de Carreirón, Enseada da Brava, Alto de Carreirón, Praia de Camaxiñas, Praia do Espiñeiro, Punta A Ruda, Illote de Camaxe, Praia do Vao, etc...
Freguesía: A Illa de Arousa, San Xulián.
Concello: A Illa de Arousa.
Terra Salnés.
Pontevedra.
Coordenadas: Lat. 42º 32´22.09´´ N Lon. 8º 52´44.64´´ O
4 m.s.n.m.
Data publicación: 08.06.17

Imaxe:

Pedrafita de Punta Quilma, A Illa de Arousa, trazo fálico, ao fondo Illote Xidoiro Areoso, illa nercrópole megalítica.
Fonte imaxe: Marcos Cancelas Dozo.

Pedrafita de Punta Quilma, A Illa de Arousa, colosal monumento megalítico na
beiramar de Arousa.
Fonte imaxe: Marcos Cancelas Dozo.

Pedrafita de Punta Quilma, A Illa de Arousa, entre cons con pías e canles, ao carón
dun antigo castro.
Fonte imaxe: Marcos Cancelas Dozo.

MOS
Pedrafita da necrópole megalítica do Meixoeiro.
Localización:
Lugar: Instalacións do Círculo Cultural Mercantil e Industrial de Vigo (C.C.M.I.V.) (Mos), entre os elementos megalíticos que alí se atopan é sobranceira unha impoñente pedrafita situada na entrada ó Mercantil á esquerda, formou parte da grande necrópole megalítica do Meixoeiro, que sinala na actualidade o linde territorial entre os concellos de Vigo e Mos, a localización dos elementos megalíticos, antas, esteos, etc... que se atopan esparexidos na zona, están afectados na súa localización polas obras feitas, instalacións deportivas, campos de futbol, canchas de tenis, aparcadoiros, etc... a orografía defínese como chaira con leves desniveis, ao carón da pedrafita ten o seu decorrer a estrada das Prantas, EP-2005, e, non lonxe unha pequena corrente fluvial ten o seu paso, Rego Eifonso.
Ámbito arqueolóxico: Megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc.
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: As Pereiras, Cabanelas, As Campanas, A Fraga, As Minas, Balada, Entrepeiriño, A Pedra Cabalaria, Chan da Cruz, A Fontiña, Campaneiro, Pinar do Rei, Costales, Pardellas, Graxín, O Coto, A Florida, etc...
Freguesía: Cela, San Pedro.
Concello: Mos.
Terra Vigo.
Pontevedra.
Coordenadas: Lat. 42º 10´33.53´´ N Lon. 8º 40´13.72´´ O
457 m.s.n.m.
Data publicación: 26.06.17

Imaxe:

Pedrafita da necrópole megalítica do Meixoeiro, impoñente mole
megalítica nos terreos do C.C.M.I.V.
Fonte imaxe: ALF-VIGO-2013.

Pedrafita da necrópole megalítica do Meixoeiro, entre esteos e antas, a descomunal
pedrafita de proporcións inusitadas.
Fonte imaxe: ALF-VIGO-2013.

PONTEVEDRA

Pedrafita do monte Curuto ou de Cerponzóns.
Localización:

Lugar: Pendente de localización exacta, manexamos punto de referencia cartográfica: A Cachada Vella, a pedrafita foi atopada soterrada no cumio do monte curuto, freguesía de Cerponzóns, San Vicenzo, trasladada despois a unha propiedade privada, aproveitando unha das facianas para labrar os trazos do seu sogro, respectou este canteiro afeccionado a outra cara da pedrafita, onde un ofidio de grandes proporcións corre ó longo da plana faciana, esta maxistral gravura pode axudar a comprender o topónimo Cerponzóns, no antigo Serpentiones, na lembranza da presenza de pedras con serpentiformes.
Ámbito arqueolóxico: Paleolítico, megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: Cerponzóns, A Cachada Vella, Costa do Crego, Os Carríns, Cova da Raposa, Monte Redondo, Chan do Monte, Vilariño, Costa da Barreira, Outeiro do Home, Rosende, As Salgueiras, etc...
Freguesía: Cerponzóns, San Vicenzo.
Concello: Pontevedra.
Terra Pontevedra.
Pontevedra.
Coordenadas, (referencia: A Cachada Vella).
Lat. 42º 28´42.26´´ N Lon. 8º 38´17.58´´ O
88 m.s.n.m.
Data publicación:10.06.17

Imaxe:

Pedrafita do monte Curuto ou de Cerponzóns.
Fonte imaxe: Calros Solla.

TOMIÑO
Pedrafita A Pedra Longa.
Localización:
Lugar: O Castro, situada na aba descendente dirección L. preto do castro e dun camiño antigo, atópase semisoterrada e con certa inclinación, o material pétreo é xisto, segundo sinala Oscar Franco existen varias lendas asociadas ó ben, unha delas fala que os mouros a deixaron neste lugar en sinal da súa chegada, outra lenda di que a pedra está encantada. Falan da existencia de ouro debaixo da pedra baixo a custodia dunha cobra de sete cabezas. Para desencantar a pedra e poder coller o ouro, teñen que ir un cura e sete cans. Ao chegar o sétimo can a cobra desaparecerá e entón se poderá entrar por debaixo e coller o ouro.
Ámbito arqueolóxico: Paleolítico, megalítico, petróglifos, castros, romanización, etc...
Toponimia de prospección: Arqueolóxica, Etnográfica, Antropolóxica, Arqueoastronómica, Cronolóxica, Sacralización e Lendas: O Castro, A Arrotea, O Porto, Os Cabaleiros, A Silvosa, San Bieito, Vilameán, O Aral, A Granxa, O Ral, etc...
Freguesía: Vilameán, San Bieito.
Concello: Tomiño.
Terra Baixo Miño.
Pontevedra.
Coordenadas: Lat. 42º 1´33.06´´ N Lon. 8º 44´44.73´´ O
145 m.s.n.m.
Data publicación: 20.06.17

Imaxe:

Pedrafita A Pedra Longa, O Castro, Tomiño con inclinación e semisoterrada.
Fonte imaxe: OSCAR FRANCO.

Pedrafitas con outras funcións, total Galicia: 48

Pedrafitas con outras funcións

Ningún comentario:

Publicar un comentario